quinta-feira, 29 de outubro de 2009

Un mundo de Burros i Gueiteiros


Este fui l zeinho de l cartaç de l Burro i l Gueiteiro de 2009. Nunca ie demais recordá-lo.
Fui feito por ua dupla ambatible i que ten dado muostras de ser buona nestas cousas de anunciar atebidades. Eilhes son: Zé Meirinhos e Manuel Meirinhos.

Pandeiro para Sérgio Godinho


Cumo iá ampeça a ser público, Sérgio Godinho entra ne l prósimo disco de Galandun que se bai a chamar "Senhor Galandun".
Canta la música Coclhada Marralheira, i tamien fiç ua letra pa la música que an brebe scuitareis.

Achei que ua buona maneira de le dezir Dous te l pague, era fazer-le un pandeiro de ls mius.

Aí stá l resultado.

A la cumbersa cun

La edição de l Jornal do Nordeste de 27-10-2009, trai ua antrebista que Amadeu Ferreira me fiç. Pa la lerdes, bonda ir a la lhigaçon que pongo a seguir, ou anton, lede-la nesta páigina que la colei equi an baixo.

http://www.jornalnordeste.com/noticia.asp?idEdicao=289&id=12868&idSeccao=2611&Action=noticia

A la cumbersa cun…

Paulo Meirinhos, grande músico mirandés i custrutor de strumientos tradecionales.

Anque seia subretodo coincido por ser un de ls fundadores i membro de l grupo musical Galandun Galandaina, Paulo Meirinhos ye tamien porsor de música i custrutor de strumientos tradecionales, an special l pandeiro i la rabeca. Neste sou trabalho, ten benido a recustruir artes antigas, zambolbidas cula sou saber i arte, i l studo que faç de ls strumientos antigos, oubindo ls mais bielhos i seguindo la licion de sou abó, l tiu Alfreto Ventura, de Dues Eigreijas, músico i artesano eicecional, a quien Paulo Meirinho nun perde ua ouportunidade de le prestar la sue houmenaige, cumo puode ber-se ne l sou blogue, an http://pandeiromirandes.blogspot.com/, sítio que tamien puode serbir para falar cul artista i mercar ls sous strumientos.

Fumus a saber l que pensa Paulo Meirinhos de ls strumientos tradecionales, coincer melhor la sue arte i dá-la a coincer cumo parte amportante de l património cultural mirandés, i tamien falar cun el quanto a la música mirandesa i l modo cumo ls strumientos son ousados i la mocidades ls ten benido a daprender a tocar. Muito se ten falado de la gaita, de la fraita pastoril i de l tamboril, mas hai outros strumientos tradecionales de que nun se puode perder l uso i l saber, puis son eissenciales na cultura musical popular, anque nun séian tan bistosos.
Un outro trabalho eissencial a que Peulo Mairinhos se ten dedicado ye al ansino de la gaita mirandesa subretodo a moços, mas tamien ten ansinado muita música pulas scuolas, nun trabalho que ye eissencial apoiar i zambolber. Cumo el outros ten habido i de alguns yá eiqui falemos, cumo de Mário Correia i de Célio Pires, mas un die destes chegaremos tamien a la cumbersa cun outro grande músico mirandés, Paulo Preto, tamien el mui dedicado al ansino de la gaita.
Inda nun cheguemos ende, mas tamien l saber na custrucion de strumientos ten de passar para outras giraçones, séian eilhes pandeiros, rabecas, gaitas ou outros strumientos. Stou cierto que a sou tiempo todo se fazerá. L que eiqui nun quiero squecer ye que you mesmo me lhembro de ls ciegos que aparecien a tocar rabeca pulas aldés, cumo l que le chamábamos Manquito de la Çureira, yá acubierto por un cerrado nubrineiro al menos na mie cabeça. Son essas lhembráncias i sfergantes mágicos de música que l trabalho de Paulo Meirinhos me faç lhembrar. Bien haias por todo esso.

FM (Fuolha Mirandesa) - Cumo fui que tubiste la eideia de te dedicares a fabricar strumientos musicales?
PM (Paulo Meirinhos) - A mi siempre se me dou picar na madeira, fazer uas anzonas, miu abó era carpinteiro i para me antretener, zenhaba ua frol nua trabica i daba-me un formon para la sculpir. Zde pequeinho que, cumo muitos mirandeses, ando cun ua nabalhica no bolso i muitas bezes fazie uns barquitos de cortiça, molinos de bulhacas para poner no ribeiro, i cousas assi. Mais tarde, nas aulas de trabalhos manuales, trabalhábamos muito an madeira, i fui daprendendo alguas técnicas i coicendo alguas ferramientas que inda hoije uso, cumo la “serra de cabelo” que uso para fazer las rosáceas nas rabecas. Cun las apredizaijes que fui tenedo, acho que fui algo mui natural tentar fazer algun stremento musical: ampecei por uas castanhuolas i mais tarde tube ganas de fazer un ou dous pandeiros cumo ls que miu abo fazie pa l Grupo de Dues Eigreijas i que you nun ancuntraba an sítio niun. Quando fiç l purmeiro, quedei cun l bíçio tan antranhado que nistante tenie la casa chena de pandeiros. Mais tarde ampeçei a fazer las rabecas.

FM - Quales son ls strumiento que tu fazes?
PM - Tengo-me dedicado pricipalmente als pandeiros (quadrados, triángulos, losangos i heiságonos) i a las rabecas.

FM - Porquei esses i nó outros, tamien tradecionales, cumo tal gaitas?
PM - Apesar de todo, estes cunsigo fazé-los an casa an pie de l lhume, i para fazer gaitas son percisas outas ferramientas cumo l torno que no campo que tengo serie ampossíble trabalhar. De qualquiera maneira, fazer gaitas nun stá nos mius oujectibos atuales.

“Acho que nun ye falta de houmildade se falar nun punto de mudança nesta queston (de la música), que fui l aparecimento de l grupo Galandun Galundaina, nua altura an que quaje nun habie gueiteiros”

FM - Sei que l saber para custruir pandeiros l fuste a buscar al saber de l pobo, mas fui mui amportante l saber de tou abó. Fala-mos de todo esso.
PM - Cumo dixe antes, miu abó fazie ls pandeiros pa l Grupo de Dues Eigreijas, i you queríe uns cumo esses que aparécen an retratos antigos de l Grupo i an lhibros de strumentos tradicionales, mas nun ls ancuntraba a bender. Anton, mie mai i mie tia tenien cada ua sou pandeiro de miu abó i you andube a ber cumo se fazien. Ampecei a juntar materiales i a pensar cumo ls fazer, até que arranjei la piel curtida i pus-me a fazé-los.
Yá nun tube la suorte de haber sido ansinado por miu abó que se morriu, Dius l perdone, hai binte anhos, i nessa altura inda you nun pensaba nestas cousas.
Alguas ferramientas que uso éran del, cumo formones, prainas i outros.

5. La rabeca achas que ye un strumiento tradecional mirandés? Puodes-mos fazer la çcriçon de las partes de que se cumpon?
PM - An berdade, you apmeçei a tocar la rabeca porque era un stumento que me gustaba i tenie yá la facelidade de la mano squierda afeita al braço de strementos de cuorda, porque studei guitarra.
Çque tengo tocado la rabeca nos lares de ls bielhos, adonde fago animaçon, muitos me ténen falado de un tiu de Augas Bibas que se chamaba Tiu Pino i tocaba ua rabeca que el mesmo fizo. Inda hai muitos que se lhémbran del i de la própia rabeca, que dizen que era aparecida a un biolino. Cúntan que el tenie bun oubido pa la música porque tamien tocaba l harmónico ou cuncertina, cantaba i era antrejeitado i mui purfeito no que fazíe. Dizen que para drobar bien la madeira de la rabeca la coziu nua caldeira.
Na custruçon de las rabecas tengo ousado só madeiras deiqui de la nuossa tierra para fazer las bárias partes: madeiras brandas i lebes pa l cuorpo, cumo l liseiro (amineiro), choupo, tília i moreira. La scala debe ser feita de ua madeira dura para que nun tenga zgaste adonde se ancuostan las cuordas, eiqui uso carrasco, oulibeira i carbalho. L tampo ye faito de ua traba fina i cun buona densidade cumo l pino i l cedro para que bibre bien i projete l sonido. Apuis hai pequeinhas pieças cumo las crabeilhas, feitas de buxo, la pestanha que puode ser feita de uosso ou cuorno i l cabalhete que ye feito de madeira, mas tengo andado a spurmentar uns de uosso tamien.
Tengo que agradecer muito a la mie mulhier, Heilena, que me facelita muito la bida para me dedicar a las míes artes. L tiempo nun ye assi tanto.

“Bibimos un bun momento pa la música na Tierra de Miranda, cun muitos custrutores a ampeçar a amostrar l sou trabalho de muita culidade i músicos cada beç an mais grande númaro”

FM - Adonde fuste a buscar la técnica para custruir rabecas?
PM - La berdade ye que sou outodidata na custruçon de las rabecas i de ls pandeiros. Passei muitas horas a resolber porblemas que me fúrun aparecendo, mas cun pacéncia, eimaginaçon i buona buntade fui dando la buolta als porblemas. Ultimamente tengo buscado alguns libros ou páiginas de la anternete adonde se puoden tirar eideias. Fui tamien mui amportante para mi uas dues horas que passei cun un amigo de Caldas da Rainha que se chama Orlando Trindade i ye un de ls melhores custrutores de strementos deste calatriç. Nesse cacho, el dou-me uns quantos cunseilhos suobre colas, lacas, madeiras i speto giral. Para colar las bárias partes, tengo ousado ua cola que era ousada hai uns cientos de anhos, feita de partes de animales. Un componente de ls ourganismos que se chama “colagénio”, que esiste ne ls cuorpos para mantener todas las partes bien ligadas entre si. Para fazer l acabamento, pongo-le ua laca, ousada yá antes de Cristo. Ye ua película fina que se mistura cun álcol i se passa cun monhecra (manhuçico de lhana metida nun panho de lhino). Ua de las cousas que esse miu amigo me dixo i tengo seguido ye: nun facelitar na qualidade de sonido i speto giral de l strumiento. Esse ye un punto fundamental ne ls strementos que tengo custruído, fazendo deilhes pequeinhas obras de arte.

FM - Ye fácele bender esses strumientos?
PM - Inda nun bendi niun, mas tengo dues encomiendas, só que cumo tardo tanto a fazé-las por bias de l trabalho manual cun las ferramientas que uso i de las técnicas de colas i lacas, que nun sei se quando chegar al fin inda las ban a querer…

FM - Quales cuidas que puoden ser cunsidrados cumo strumientos tradicionales mirandeses?
PM - La tradiçon muda cun l tiempo. Podemos dar special relebo a la gaita, caixa, bombo, pandeiros, fraita i tamboril i muitas pequeinhas percusiones que acumpánhan l canto. Muitos mais hai i habie, mas que deixórun de se tocar, cumo la dulçaina, de que aparécen registros an lhibros antigos de se haber pagado a algun destes músicos nas fiestas. Cunsidero la rabeca mui tradecional, inda mais apuis de haber scuitado essas cuontas de ls bielhos.

FM - Qual ye la situaçon an que se ancontra l uso popular desses strumientos.
PM - Bibimos un bun momento pa la música na Tierra de Miranda cun muitos custrutores a ampeçar a amostrar l sou trabalho de muita culidade i músicos cada beç an mais grande númaro. Acho que nun ye falta de houmildade se falar nun punto de mudança nesta queston, que fui l aparecimento de l grupo Galandun Galundaina, nua altura an que quaje nun habie gueiteiros. Este grupo fui ua spécie de rastrilho para que la mocidade le pegasse a la música cun fuorça, tamien por bias de la modernidade i oulidade cun que soubírun apersentar la música mirandesa.

FM - I anton para ansinar a tocar, cuidas que las cousas stan bien ancaminadas, subretodo antre la mocidade?
PM - You dirie que si, mas tamien sou suspeito para falar disso, ua beç que stou amplicado nesse porcesso de ansino. Mas tanto you cumo l miu colega Paulo Preto, cumo la Associaçon Lérias an Palaçuolo, stamos a fazer un trabalho sério nesta área.

“La padronizaçon i recoicimento de la gaita mirandesa fui importante pa la música mirandesa porque agora yá se béien grupos de mais que ua gaita mirandesa a tocar juntos”

FM - Ua redadeira question. Abançou-se pa la standardizaçon de la gaita: que baláncio fazes dessa spriença i qual ten sido la adeson de ls tocadores i de l público?
PM - La padronizaçon i recoicimento de la gaita mirandesa fui importante pa la música mirandesa porque agora yá se béien grupos de mais que ua gaita mirandesa a tocar juntos. L que passaba antes era que cada un que fazie gaitas, teníe un modelo que iba copiando de uas pa las outras, ou nó…, i quando se trataba de ajuntar gueiteiros para tocar, nun sonaba mui bien porque las scalas éran çfrentes de gaita para gaita. Agora, las gaitas son feitas segundo un modelo de ua gaita que stá no Museu de la Tierra de Miranda que ten un timbre bonito i ua scala única que torna la gaita mirandesa çfrente de todas las outras que hai pul mundo.
La própia besiblidade nacional i anternacional que cunseguimos cun l Cungresso, lhebou a que muito mais giente se antressasse por este stremento i ls própios custrutores tubíssen mais ancomiendas i subíssen muito na culidade, l que ye amportante para quien toca.

Anterbista feita por Amadeu Ferreira